ਮੀਡਿਆ ਸਾਖਰਤਾ ਜਾਂਚ-ਸੂਚੀ/ਚੈੱਕ-ਲਿਸਟ
ਕੋਈ ਵੀ ਖ਼ਬਰ ਜਾਂ ਪੋਸਟ ਅੱਗੇ ‘ਸ਼ੇਅਰ’ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਰਾ ਸੋਚੋ!
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਬਰਾਂ, ਨਿੱਜੀ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਜਾਣਕਾਰੀ ਤੇ ਤੱਥਾਂ ਨਾਲ਼ ਨੱਕੋ-ਨੱਕ ਭਰਿਆ ਪਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਚੰਗੇ ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਾਫ਼ੀ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਤੇ ਝੂਠੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਔਨਲਾਈਨ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਪਸੰਦ, ਟਿੱਪਣੀ (ਕਮੈਂਟ) ਜਾਂ ਅੱਗੇ ਸਾਂਝਾ (ਸ਼ੇਅਰ/Share) ਕਰੋ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੋਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੋ:
ਕੀ ਇਹ ਸਹੀ ਹੈ?
ਕੀ ਇਹ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਹੈ?
ਕੀ ਇਹ ਠੋਸ ਤਰਕ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ?
ਇਸ ਦਾ ਸਬੂਤ ਕੀ ਹੈ?
ਕੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਫੇਰ-ਬਦਲ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ?
ਗ਼ਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ SHARE ਚੈੱਕ-ਲਿਸਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਸ੍ਰੋਤ (Source) - ਇਹ ਚੈੱਕ ਕਰੋ ਕਿ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਸ੍ਰੋਤ ਕੀ ਹੈ? ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਸ੍ਰੋਤ ਬਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਤੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋ? ਕੀ ਉਹ ਵੈਬਸਾਈਟ ਸਹੀ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੈ? ਇਹ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਯਕੀਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਉਸ ਜਾਣਕਾਰੀ/ਖ਼ਬਰ ਦਾ ਸ੍ਰੋਤ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ।
ਹੈੱਡਲਾਈਨ (Headline) - ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹੋ ਕਿਉਂਕਿ ਸੁਰਖੀਆਂ (ਹੈੱਡਲਾਈਨ) ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੂਰੀ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦੀਆਂ। ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ਕਿ ਖ਼ਬਰ ਦੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਕੀ ਹੈ - ਪੁਰਾਣੀ ਜਾਂ ਅੱਜ-ਕੱਲ ਦੀ?
ਅੰਗ-ਨਿਖੇੜ/ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ (Analyze) - ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ ਝੂਠੀ ਲਗਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੀ ਝੂਠੀ ਹੋਵੇ! ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਯੋਗ ਸ੍ਰੋਤ ਤੋਂ ਉਸਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰੋ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ -
ਫੇਰ-ਬਦਲ (Retouched) - ਕੀ ਚਿੱਤਰ ਜਾਂ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਫੇਰ-ਬਦਲ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ? ਇਸ ਨੂੰ ਚੈੱਕ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਫੋਟੋ ਜਾਂ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ (https://images.google.com/) ‘ਤੇ ਉਲਟਾਉ ਚਿੱਤਰ ਖੋਜ ਰਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ਼ ਖੋਜ ਸਕਦੇ (Reverse Image Search) ਹੋ ਤੇ ਸਹੀ ਸ੍ਰੋਤ ਜਾਣ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਉਕਾਈ (Error) - ਗ਼ਲਤ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਤੇ ਵਿਆਕਰਣ ਚੈੱਕ ਕਰੋ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਖ਼ਬਰ ਝੂਠੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਪੂਰਵਕ ਸ੍ਰੋਤ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਤੇ ਵਿਆਕਰਣ ਧਿਆਨ ਨਾਲ਼ ਚੈੱਕ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਪੋਸਟ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਕੋਈ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਅਸਲੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਕਲੀ ਹੈ, ਇਹ ਦੇਖਣ ਲਈ ਤੁਸੀਂ 2 ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੱਸੋ?
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਫੋਲੋਅਰ (Followers) ਦੀ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ, ਉੱਚ ਸੰਖਿਆ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਸਲ ਹਨ, ਪਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ।
ਪੋਸਟਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ (ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਖਿਆ ਇੱਕ ਬੋਟ (ਕੰਪਿਊਟਰ) ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਕਲੀ ਹਨ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਦੂਜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪੋਸਟਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ (Interact ਇੰਟਰੈਕਟ) ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।
ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ, ਜੋ ਉਹ ਲੋਕ ਅਸਲੀ ਨਹੀਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਜਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਹ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕਿ ਕੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਅਸਲੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, ਸੋਸ਼ਲ ਬਲੇਡ (https://socialblade.com/) ਵੈਬਸਾਈਟ ਜੋ ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਇੱਕ ਆਮ ਖੋਜ ਇੰਜਣ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੂਗਲ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਕੋਈ ਫੋਟੋ ਝੂਠਾ ਜਾਂ ਸੱਚਾ ਚੈੱਕ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਨੁਕਤੇ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ?
ਇਹ ਦੇਖੋ ਕਿ ਕੀ ਫੋਟੋ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਧੁੰਦਲਾ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ, ਕੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧੁੰਦਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ?
ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਫੋਟੋ ਕਿਸੇ ਝੂਠੀ ਜਾਂ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਹੈ?
ਇਹ ਦੇਖੋ ਕਿ ਫੋਟੋ ਨੂੰ ਕਿਸਨੇ ਪੋਸਟ ਕੀਤਾ, ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ, ਕੀ ਉਹ ਸ੍ਰੋਤ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹਨ, ਕੀ ਉਹ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਚਿੱਤਰ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਫੋਟੋ ਸੱਚਮੁੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸਯੋਗ/ਅਸਲੀ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ, ਕੀ ਫੋਟੋ ਵਿਚਲਾ ਖੇਤਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਖਾਲੀ ਹੋਵੇਗਾ?
ਫੋਟੋ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਲਤੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਪਰਛਾਵਾਂ ਦਾ ਨਾ ਹੋਣਾ, ਅਜੀਬ ਦਿਖਣਾ।
ਜੇ ਫੋਟੋ ਏਆਈ (AI) ਨੇ ਬਣਾਈ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਟੇਢੇ-ਮੇਢੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਅਜੇ ਏਆਈ (AI) ਹੱਥ-ਪੈਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਉਕਾਈ ਕਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਏਆਈ (AI) ਦਿਨੋਂ-ਦਿਨ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਫੋਟੋ ਦਾ ਅਸਲੀ ਸ੍ਰੋਤ ਲੱਭਣ ਲਈ, ਗੂਗਲ ਵਰਗੇ ਖੋਜ ਇੰਜਣ ਵਿੱਚ ਫੋਟੋ ਨੂੰ ਖੋਜ ਸਕਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ (Reverse Image Search)
ਕੋਈ ਵੀਡੀਓ ਝੂਠਾ ਜਾਂ ਸੱਚਾ ਚੈੱਕ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਨੁਕਤੇ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹੋ?
ਇਹ ਦੇਖੋ ਵੀਡੀਓ ਕਿਸਨੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ?
ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਕਿਸੇ ਝੂਠੀ ਜਾਂ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਤੋਂ ਹੈ?
ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਇਸਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਮੁੱਖ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਨਹੀਂ।
ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਭਰੋਸੇਯੋਗ/ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਹੈ?
ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਵੀਡੀਓ ਦਾ ਸੰਦਰਭ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ, ਕੀ ਟੌਮ ਕਰੂਜ਼ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵੀਡੀਓ ਫਿਲਮਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ?
ਇਹ ਦੇਖਣ ਲਈ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਵੀਡੀਓ ਅਸਲੀ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ (ਨੋਟ: ਉਹ ਹੋਰ ਬਿਹਤਰ ਤੇ ਬਿਹਤਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਸ 'ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਮੀਚ ਕੇ ਭਰੋਸਾ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਕੀ ਸਿਰ ਦੀ ਹਰਕਤ ਬਾਕੀ ਸਰੀਰ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ?
ਇਹ ਦੇਖਣ ਲਈ ਜਾਂਚ ਕਰੋ ਕਿ ਕੀ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਗ਼ਲਤੀ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ ਹਰਕਤਾਂ ਜਾਂ ਲਹਿਜ਼ੇ ਆਦਿ ਵਿੱਚ?
ਇੱਕ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸਿਧਾਂਤ (Conspiracy Theory) ਦੇ 2 ਮੁੱਖ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੱਸੋ?
ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸਿਧਾਂਤ (Conspiracy Theory) ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਜਾਂ ਸਮੂਹ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਘਟਨਾਵਾਂ ਜਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਤਾਕਤਾਂ (ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਦਿ ) ਦੁਆਰਾ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ, ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰਦੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਮੰਨਣਾ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-9 ਦੀ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਪਿੱਛੇ ਕੋਈ ਬਾਹਰਲੀ ਤਾਕਤ ਜਾਂ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਵਿਡ-9 ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਤੇ ਉਸਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਅਜੇ ਕੋਈ ਠੋਸ ਖੋਜ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ।
ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸਿਧਾਂਤ (Conspiracy Theory) ਦੇ 2 ਮੁੱਖ ਤੱਤ ਹਨ -
ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਘਟਨਾ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਲੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਤੱਤ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਜਾਣ-ਬੁੱਝ ਕੇ ਲੁਕਾਇਆ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਦੱਸੋ ਕਿ ਕੋਈ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸਿਧਾਂਤ (Conspiracy Theory) 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਿਉਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ?
ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਥਿਤੀ ਜਾਂ ਘਟਨਾ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਘਟ ਸਕਦੀ ਹੈ
ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਘਟਨਾ ਦੇ ਲੁਕਵੇਂ ਸਰੋਤਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਣ ਨਾਲ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾ ਲਿਆ ਹੈ।
ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਕਿਸੇ ਅਵਿਵਸਥਿਤ (Chaotic) ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਲੋਕ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੇ ਇੱਕ ਤਰੀਕੇ ਵਜੋਂ ਦੇਖ ਸਕਣ।
ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਵੇਲੇ, ਸਿਰਲੇਖ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੱਤ ਦੇਖੋ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਈ ਗੁਪਤ ਸਮੂਹ, ਵੱਡੀ ਘਟਨਾ ਆਦਿ।
Reference: