ਆਸਾ  ਦੀ ਵਾਰ ਦਾ ਕੀਰਤਨ ਹੋਇਆ ... ਦੋ ਮੀਲ ਪਿੱਛੇ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ  ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਛਡਿਆ । ਉਧਰ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਵੀ ਠਾਠਾਂ ਤੇ ਸੀ ... ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਕੀਮਤੀ ਸਮਾਨ, ਇਤਿਹਾਸ, ਗਰੰਥ , ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੇ ਸੂਰਮੇ ਸਰਸਾ ਨਦੀ ਦੀ ਭੇਂਟ ਚੜ੍ਹ ਗਏ । ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਜੀ ਤੇ ਦੋਵੇਂ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਵੀ ਵਿੱਛੜ ਗਏ ... ਸਤਿਗੁਰੂ ਰੋਪੜ ਪੁੱਜੇ - ਰੋਪੜ ਤੋਂ ਚਮਕੌਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਚੱਲ ਪਏ । ਚਾਲੀ ਸਿੰਘ ਤਾਂ ਅਨੰਦਪੁਰ ਤੋਂ ਹੀ ਬੇਦਾਵਾ ਦੇ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ । ਚਮਕੌਰ ਪੁੱਜ ਕੇ, ਗੜ੍ਹੀ 'ਚ ਪੁੱਜ ਗਏ । ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਫੌਜ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਸ ਲੱਖ ਸੀ ਪਰ ਦੋ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਿੰਘਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ  ਚਾਲੀ ਸੀ । ਏਥੇ ਕੇਵਲ  ਪੰਜ ਸਿੰਘ ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਗਏ। ਦੋਨੋਂ ਵੱਡੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ, ਤਿੰਨ ਪਿਆਰੇ ਵੀ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ । ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਪੰਜ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ, ਗੁਰਮਤਾ ਕਰਕੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਕੱਚੀ ਗੜ੍ਹੀ 'ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ,  ਦੋ ਪਿਆਰੇ ਨਾਲ ਸਨ । ਰਾਤੋ ਰਾਤ ਸਫ਼ਰ ਕਰਕੇ ਗੁਰਦੇਵ ਜੀ ਮਾਛੀਵਾੜੇ ਪੁਜੇ । ਉਸ ਵੇਲੇ ਸਿਆਲ ਦੀ ਰੁੱਤ, ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਭੁੱਖਣਭਾਣੇ ਰਹਿ ਕੇ, ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ, ਸਰੀਰ ਵੀ ਨਿਰਬਲ ਤੇ ਕਪੜੇ ਲੀਰੋ-ਲੀਰ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਸਨ । ਰਾਤ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਕਾਰਨ ਦੋ ਪਿਆਰੇ ਵੀ ਵਿੱਛੜ ਗਏ ।  ਕਲਗੀਧਰ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਬਿਲਕੁਲ ਇੱਕੱਲੇ, ਪੈਰ ਵੀ ਛਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰ ਗਏ ... ਤੇ ਕੰਡੇ ਵੱਜ ਵੱਜ ਕੇ ਪੈਰਾਂ 'ਚੋਂ ਲਹੁ ਸਿੰਮ ਰਿਹਾ ਹੈ ... ਢੀਮ ਦਾ ਸਰਾਹਣਾ ਬਣਾ ਕੇ ਜੰਗਲ 'ਚ ਨੰਗੇ ਬਦਨ ਠੰਡ 'ਚ ਕਈ ਰਾਤਾਂ ਗੁਜ਼ਾਰੀਆਂ ਪਰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਫਿਰ ਵੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਕਲਾ 'ਚ ਅਡੋਲ ਹਨ ... ਉਸ ਸਮੇਂ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਰਜ਼ਾ 'ਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੇ ਰੰਗ 'ਚ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਇਓਂ ਗਾ ਰਹੇ ਹਨ ....

ਖਿਆਲ ਪਾਤਿਸ਼ਾਹੀ 10॥

ਮਿਤ੍ਰ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਹਾਲ ਮੁਰੀਦਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ॥

ਤੁਧੁ ਬਿਨੁ ਰੋਗੁ ਰਜਾਈਆਂ ਦਾ ਓਢਣ ਨਾਗ ਨਿਵਾਸਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣਾ ॥

ਸੂਲ ਸੁਰਾਹੀ ਖੰਜਰੁ ਪਿਆਲਾ ਬਿੰਗ ਕਸਾਈਆਂ ਦਾ ਸਹਿਣਾ ॥

ਯਾਰੜੇ ਦਾ ਸਾਨੂੰ ਸੱਥਰੁ ਚੰਗਾ ਭੱਠ ਖੇੜਿਆਂ ਦਾ ਰਹਿਣਾ ॥ 1॥ 1॥ 6॥